Ευρώπη… ετών 50

Του ΣΠΥΡΟΥ ΤΣΟΧΑ Την 25/3/07 η Ενωμένη Ευρώπη γιόρτασε τα 50 χρόνια από τη δημιουργία της. Οι Έλληνες ελάχιστα ασχολήθηκαν με το θέμα, αφού γεγονότα όπως τα ομόλογα, οι κουκουλοφόροι, οι καταλήψεις κ.τ.λ. μονοπώλησαν το ενδιαφέρον. Και όμως η Ε.Ε. έγινε 50 ετών, με όλα τα καλά από τις εμπειρίες που απέκτησε όλα αυτά τα χρόνια και την κρίση της… «μέσης ηλικίας» που μοιραία αντιμετωπίζει. Ήταν ένα όραμα Ευρωπαίων ηγετών (Τσόρτσιλ, Ντε Γκολ) που άρχισε να υλοποιείται την 25/3/1957 με τη σύναψη συμφωνίας μεταξύ των γνωστών έξι (6) κρατών-ιδρυτικών μελών της (Βέλγιο, Ολλανδία, Γαλλία, Λουξεμβούργο, Γερμανία, Ιταλία). Η Ελλάδα έγινε πλήρες μέλος με την υπογραφή της 28/5/79, της Συνθήκης Ένταξης. Σήμερα, ύστερα από αλλεπάλληλες διευρύνσεις, αριθμεί 27 μέλη, με αρκετά κράτη να… χτυπούν την πόρτα εισόδου, με την πλέον περίπλοκη περίπτωση της Τουρκίας. Αφιέρωσα ώρες, διαβάζοντας τον ηλεκτρονικό Τύπο, για την επέτειο αυτή. Είδα πολύ… φιλολογία. Ακατάσχετο… μπλα… μπλα… μπλα, ιδίως από δηλώσεις πολιτικών, οι οποίοι πλέον μιλούν… άλλη γλώσσα. Αλλά και πολλοί δημοσιογράφοι, προτιμούν να μην γράφουν αλήθειες, ιδίως αν είναι δυσάρεστες. Θα προσπαθήσω να επιχειρήσω μια αντικειμενική προσέγγιση του θέματος, που είναι πολύ ζωτικό για το μέλλον της χώρας και όχι μόνον, αφού η συνέχιση της πορείας της Ε.Ε. είναι παγκόσμιο γεγονός. Ειρήνη: Κατ’ αρχάς, είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι η ειρήνη, επί 50 χρόνια, στην Ευρώπη είναι τρομερά σημαντικό γεγονός, ικανό να επισκιάσει τα πάντα. Η Ευρώπη, το θέατρο των μεγαλύτερων πολεμικών συγκρούσεων από την αρχαιότητα μέχρι πριν λίγο, ησύχασε από το 1945, μέχρι σήμερα. Εκατομμύρια, κυρίως νέοι άνθρωποι αντί να θυσιαστούν στα πεδία των μαχών, έζησαν ειρηνικά και δημιούργησαν το μέλλον τους. Οι κοινωνίες δεν έζησαν τη φρίκη του πολέμου, αλλά επιδόθηκαν σε έργα ειρηνικά. Δημοκρατία: Οι πολιτικοί που είναι υπέρ της Ε.Ε. μιλούν για την εδραίωση της Δημοκρατίας. Ίσως δεν έχουν άδικο αν σκεφτούμε ότι εξαφανίστηκαν πλέον καθεστώτα που το όνομά τους λήγει σε… ισμός. Είναι μια νίκη της Ε.Ε. Όμως, είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι η Δημοκρατία περνά κρίση. Η έλλειψη ηγετών, τα οικονομικά σκάνδαλα, η αδιαφορία των πολιτών κ.τ.λ. έχουν δημιουργήσει μια κρίση, όσο και αν προσπαθούν οι πολιτικοί ν’ αποκρύψουν. Είναι ορατό το ερώτημα, για το αν πλησιάζει το τέλος της Αντιπροσωπευτικής Κομματικής Δημοκρατίας. Στο ερώτημα αυτό ο Γερμανός φιλόσοφος Jürgen Haberman, στο βιβλίο «Η εποχή των μεταβάσεων» γράφει: «Στην Ευρώπη απέχουμε ακόμη από το τέλος της Κομματικής Δημοκρατίας. Όμως είναι γεγονός ότι ο Πολιτικός Δημόσιος χώρος συνδέεται (μαζί με τον ευρύτερο Πολιτισμικό δημόσιο χώρο) με τα ρυπαρά κανάλια της ιδιωτικής τηλεόρασης, τα οποία προωθούν πρόσωπα που είναι αρεστά σ’ αυτά και μειώνουν τελικά το ειδικό βάρος των κομματικών οργανώσεων». Μία πολύ σοβαρή επισήμανση του φιλοσόφου που πρέπει να προβληματίσει όλους μας. Κάποτε λέγαμε ότι ο Τύπος είναι η τέταρτη εξουσία (Νομοθετική-Εκτελεστική-Δικαστική). Μήπως η τηλεόραση προσπαθεί να γίνει πρώτη εξουσία; Μήπως ήδη έγινε; Ευημερία: Ναι, οι άνθρωποι ζουν πολύ καλύτερα από το παρελθόν. Υπάρχει ευημερία στο συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος των πληθυσμών. Όμως και εδώ θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί. Οι οικονομικοί επιστήμονες μιλούν για υπερχρεωμένα νοικοκυριά σε όλη την Ευρώπη. Θα πρέπει να σκεφτούμε αν αυτή η ευημερία μας στηρίζεται σε… «ξύλινα πόδια», γεγονός επικίνδυνο για τη μελλοντική οικονομική σταθερότητα. Και να σκεφτούν και οι πολιτικοί που αναδιανέμουν τα εισοδήματα μέσω των φορολογιών, αν είναι δίκαιο, οι πλούσιοι να γίνονται πλουσιότεροι και οι φτωχοί, φτωχότεροι, με αποτέλεσμα τη βαθμιαία σμίκρυνση αυτής που κάποτε αποκαλούσαμε «μεσαία αστική τάξη». Εκτός των παραπάνω, οι πολιτικοί επικαλούνται για την Ε.Ε. των 50… Μαΐων ότι βελτιώθηκε η ποιότητα ζωής, η εκπαίδευση κ.τ.λ. και ότι οι Ευρωπαίοι πολίτες απέκτησαν το δικαίωμα να ενημερώνονται και το δικαίωμα των ιδιαιτεροτήτων του καθενός. Λίγο φιλολογικά όλα αυτά, με πολλές αντίθετες γνώμες (π.χ. το δικαίωμα στην ενημέρωση δεν μας το έδωσε η Ε.Ε., αλλά η τεχνολογική επανάσταση του Internet), αλλά το γεγονός παραμένει: Η Ε.Ε. βοήθησε να αποφύγουμε τους πολέμους και να βελτιώσουμε τη ζωή μας. Είναι αρκετά αυτά; Το μέλλον θα είναι ευοίωνο; Οπωσδήποτε η Ε.Ε. θα συνεχίσει το ταξίδι που έχει αρχίσει. Δεν γνωρίζω για πόσα χρόνια ακόμη. Ίσως για πάντα. Ίσως τότε δώσουμε απάντηση στο… αν πέτυχε αυτό το «πολιτικό πείραμα» (ένωση των ευρωπαϊκών κρατών) που σήμερα διεξάγεται ερήμην των πολιτών. Η τρομακτική αποχή από τις εκλογές για το Ευρωκοινοβούλιο και η αδιαφορία των πολιτών για ό,τι συμβαίνει στις Βρυξέλλες, δείχνει ότι η Ε.Ε. προς το παρόν είναι υπόθεση των πολιτικών και όχι των λαών. Και ενώ οι πρωτοπόροι της Ε.Ε. μιλούσαν για… «Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης», χωρίς να φοβούνται τη σύγκριση με τις ΗΠΑ, σήμερα έχουν σταματήσει όλες οι αναφορές για τέτοιες συγκρίσεις. Αυτό που δεν κατάλαβαν οι πολιτικοί είναι ότι η Ευρώπη, ως πολιτική κοινότητα, δεν μπορεί να εδραιωθεί στη συνείδηση των πολιτών με μόνο το… ευρώ. Ο Jürgen Haberman γράφει στο ίδιο βιβλίο: «Οι οικονομικές προσδοκίες δεν επαρκούν ως κίνητρο για να ενεργοποιηθεί στον πληθυσμό πολιτική κήρυξη για το παρακινδυνευμένο σχέδιο μιας Ένωσης που ν’ αξίζει αυτό το όνομα… Η οικοδόμηση ενός νέου κράτους από εθνικά κράτη χρειάζεται την κινητοποίηση για στόχους, που να μην απευθύνονται μόνο στα συμφέροντα, αλλά και στην ψυχή». Ήταν, λοιπόν, σωστή η επιλογή να προηγηθεί η Νομισματική και Οικονομική Ένωση από την Πολιτική; Ο L. Jospin είπε σε ομιλία του: «Έως πρόσφατα οι προσπάθειες της Ένωσης επικεντρώθηκαν κυρίως στη δημιουργία της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης. Αλλά σήμερα χρειάζεται μια πολύ ευρύτερη προοπτική, διαφορετικά η Ευρώπη θα αναχθεί σε απλή αγορά και θα διαλυθεί μέσα στην Παγκοσμιοποίηση». Προς το παρόν τα 500 εκ. Ευρωπαίων (έναντι 300 εκ. των ΗΠΑ) και με Ευρωπαϊκό Ονομαστικό ΑΕΠ 15 τρισεκατομμύρια δολάρια (έναντι 13,2 τρισ. των ΗΠΑ) βαδίζουν στο μέλλον χωρίς Σύνταγμα. Αν η Ευρώπη θέλει να δημιουργήσει ένα Έθνος, πρέπει να αποκτήσει ένα Σύνταγμα, το οποίο και αποτελεί το… «πιστοποιητικό γεννήσεως» του νέου Έθνους. Πώς όμως; Κυκλοφόρησε ένα κείμενο, ένας σχέδιο Συντάγματος. Όπου ψήφισαν οι Βουλές, για πολιτικούς και μόνο λόγους, το Σύνταγμα ψηφίστηκε. Όπου ψήφισε ο λαός (Γαλλία, Ολλανδία) το Σύνταγμα καταψηφίστηκε. Η πάντα… πονηρή Αλβιών, δεν ασχολήθηκε με το θέμα. Κατ’ αρχάς, εδώ ανακύπτει ένα τεράστιο ερώτημα για το αν η Αντιπροσωπευτική Κοινοβουλευτική Δημοκρατία πρέπει να ψηφίζει για ένα τόσο σοβαρό θέμα που αφορά το μέλλον των λαών, και να μην αφήνει την τελική απόφαση στο λαό με δημοψήφισμα να αποφασίζει. Οι λαοί όμως γιατί ψήφισαν όχι; Οι λαοί όμως γιατί είναι εκπληκτικά αδιάφοροι με το τι συμβαίνει στις απόμακρες Βρυξέλλες; Ο απλός, αλλά πολιτικοποιημένος πολίτης και όχι ο κομματικοποιημένος πολίτης, κοιτάζει γύρω του, κοιτάζει την Ευρώπη, ύστερα από 50 χρόνια και βλέπει: 1. Οι καλύτερες και ευρωστότερες οικονομίες του ευρωπαϊκού χώρου είναι της Ελβετίας και της Νορβηγίας. Και τα δύο κράτη είναι εκτός της Ε.Ε. και ούτε που το σκέπτονται να… μπουν σε περιπέτειες τύπου… ευρώ. 2. Από τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. οι καλύτερες οικονομίες είναι της Αγγλίας, της Σουηδίας και της Δανίας. Και τα τρία κράτη εκτός της Ζώνης του ευρώ. 3. Οι Γάλλοι βιώνουν την υψηλότερη ανεργία (10%) μετά τον πόλεμο. 4. Όλοι οι Ευρωπαϊκοί λαοί βλέπουν και αισθάνονται τους χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης (άρα ανεργία) και το φόβο από τους Ισλαμιστές μετανάστες, που αποτελούν πλέον «γκετοποιημένους» χώρους στα ευρωπαϊκά κράτη. Έτσι οι λαοί όχι μόνο ψήφισαν όχι, αλλά όσο περνά ο καιρός απομακρύνονται ψυχολογικά από τις… Βρυξέλλες. Δεν είναι τυχαίο γεγονός ότι φανερά στις γαλλικές εκλογές όλοι οι υποψήφιοι μίλησαν για: α. Το ευρώ ευθύνεται για την οικονομική κρίση στη Γαλλία β. Όχι στην ανεξαρτησία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. γ. Καλύτερα να αποκτήσουμε την εθνική μας κυριαρχία και να φύγουμε από την Ε.Ε., όπως γράφει στην «Καθημερινή» της 10/5/07 η δημοσιογράφος Ρίτσα Μασούρα. Η Γερμανίδα Καγκελάριος κ. Μέρκελ θέλει να επαναφέρει το θέμα του Συντάγματος. Κατ’ αρχάς, η κ. Μέρκελ θα πρέπει να αφουγκραστεί τη νοσταλγία των συμπατριωτών της για το μάρκο και μετά ν’ ασχοληθεί με το Σύνταγμα. Το θέμα χρίζει μεγάλης προσοχής, γιατί ακόμη δεν είναι ξεκάθαρο αν η Γερμανία επιθυμεί μια Ευρωπαϊκή Γερμανία ή μια Γερμανική Ευρώπη. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η Γερμανία αδιαφόρησε για το… μπλα… μπλα… μπλα της Ευρώπης (Βρυξέλλες), αλλά… «πάτησε πόδι» και πήρε την έδρα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, δηλαδή έγινε η Φρανκφούρτη το κέντρο του χρήματος, της οικονομικής δύναμης. Ο Γερμανός Βάιγκελ είπε το σλόγκαν: «Το ευρώ μιλάει γερμανικά» και αυτό δεν είναι παρά η ομολογία πίστης σε ένα μη πολιτικό θεσμό, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Όμως δεν αρκεί η ΕΚΤ. Δεν είναι αρκετό ότι η Ευρώπη ενοποιήθηκε αποκλειστικά μέσω της δημιουργίας νέων αγορών. Αλλά ας μιλήσουμε και για την Ευρωπαϊκή Οικονομία. Οι λαοί, επιγραμματικά, δεν είναι ευχαριστημένοι. Το κόστος ζωής αυξήθηκε ξαφνικά, χωρίς ουσιαστικό λόγο. Την παραμονή των Χριστουγέννων 2000, ένα «ματσάκι μαϊντανό» στοίχιζε στη λαϊκή αγορά του Βόλου 50 δρχ. Την παραμονή των Φώτων 2001 το ίδιο ματσάκι είχε μισό ευρώ, δηλαδή 170 δρχ. Κανείς δεν έδωσε πειστική απάντηση στο «γιατί» αυτό. Με αυτό το απλοϊκό παράδειγμα, ο καθένας μπορεί να προβληματιστεί. Οι περισσότεροι πολιτικοί πανηγυρίζουν για το δυνατό ευρώ, αλλά κανείς δεν θέλει να εμβαθύνει και να δει τα πράγματα, τα οικονομικά, σε βάθος χρόνου. Από πού ξεκίνησαν και προς ποια κατεύθυνση βαδίζουν. Και αν πολλοί καταλαβαίνουν πολλά, δεν τα ομολογούν σε δημόσιο λόγο για γνωστούς πολιτικούς σκοπούς. Για μένα, από την ώρα που σχεδιάστηκε η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ), συνέβησαν κοσμοϊστορικά διεθνή γεγονότα που κανείς δεν μπορούσε να υπολογίσει: α. Κανείς δεν περίμενε ότι η Ινδία, λίγα χρόνια μετά τη φυγή των Άγγλων, θα εξελισσόταν σε μια παγκόσμια οικονομική δύναμη. β. Κανείς δεν περίμενε ότι η Κίνα θα ξέφευγε από τον Κομμουνισμό και θα γινόταν όχι μόνο μια οικονομική δύναμη που θα έφερνε τα… «πάνω-κάτω» σε όλες τις οικονομίες, αλλά ότι θα γινόταν και μία πολιτική δύναμη. γ. Κανείς δεν περίμενε ότι η Ρωσία, ως καπιταλιστική πλέον δύναμη, θα έπαιζε στο διεθνές οικονομικό παιχνίδι, με… ατού, τα τεράστια ενεργειακά της αποθέματα. Όλα τα παραπάνω έπιασαν εξ απήνης και αιφνιδίασαν τους Ευρωπαίους. Μοιραία ήταν να επηρεαστούν οι οικονομίες και να υπάρχουν τεράστια προβλήματα. Η Συνθήκη του Μάαστριχτ, έθετε ως όρους της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Σύγκλισης, τα περίφημα: α. 3% πληθωρισμό β. 60% δημόσιο χρέος ως ποσοστό επί του ΑΕΠ. γ. 3% δημόσιο έλλειμμα επί του προϋπολογισμού. Καλές και οικονομικά σωστές οι προθέσεις. Όταν όμως επικράτησαν πολιτικοί λόγοι και όχι οικονομικοί, οι όροι αυτοί για την Οικονομική Ένωση, έγιναν… «γαργάρα» και ερμηνεύτηκαν ποικιλοτρόπως, η σύγκλιση των οικονομιών έγινε στα… λόγια και όχι στην πραγματικότητα. Ακόμη μια ενδογενής αιτία, που η οικονομία της Ευρώπης… χωλαίνει. Για παράδειγμα, η πατρίδα μας, με αυστηρούς οικονομικούς όρους, θα έπρεπε να μην ήταν μέλος των χωρών του ευρώ. Δεν πληροί κανέναν όρο από τους παραπάνω τρεις. Ο πληθωρισμός είναι σταθερά πάνω από 3% και πάντα υψηλότερος από τον Μ.Ο. των κρατών του ευρώ. Το δημόσιο έλλειμμα ήταν πάντα πάνω από το 3% αφού τα έσοδα δεν αυξάνουν (λόγω πολιτικού κόστους) και τα έξοδα συνεχώς αυξάνονται. Ο κ. Αλογοσκούφης πανηγυρίζει γιατί, λέει, θα πέσει το έλλειμμα. Πανηγυρίζει για έναν δείκτη, που με λίγη δημιουργική λογιστική τον παρουσιάζεις όπως θέλεις. Τέλος, για το δημόσιο χρέος δεν μιλά σχεδόν κανείς. «Σκαρφαλωμένο» κοντά στα 65 τρισ. δραχμές ή σχεδόν στο 110% του ΑΕΠ… αναπαύεται στην κορυφή και κανείς λαλίστατος οικονομικός υπουργός δεν μιλά για το ότι είναι σχεδόν αδύνατον να ζει το Κράτος υποφερτά, με τόσο δυσβάστακτο χρέος. Και όχι μόνο αυτό. Το εμπορικό ισοζύγιο και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών φτάνουν σε αρνητικό ρεκόρ, αφού συνεχώς εισάγουμε τα πάντα, ενώ το εισρεόμενο συνάλλαγμα από μετανάστες και τουρίστες συνεχώς μειώνεται. Για την Ελλάδα μπορούμε να πούμε ότι το Κράτος υποφέρει, ενώ οι πολίτες, κυρίως χάρη της παραοικονομίας (50%) ευημερούν. Ευτυχώς που το Κράτος, μάλλον δεν θέλει να περιορίσει την παραοικονομία (!!!) και έτσι, ναι μεν το Νοσοκομείο του Βόλου χρειάζεται 13 χρόνια να κτιστεί και ο Περιφερειακός του Βόλου είναι… «γεφύρι της Άρτας» όμως οι πολίτες… υπάρχουν και ευημερούν. Αυτά τα λίγα για την πατρίδα μας. Οι ευρωπαϊκές οικονομίες πάσχουν από χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, από υψηλό κόστος παραγωγής (πολλοί μεταφέρουν τα εργοστάσια εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης), από υψηλό πληθωρισμό και από σχετική υστέρηση στις νέες συνθήκες της Παγκοσμιοποίησης. Οι Γάλλοι γκρινιάζουν, αλλά δεν μπορούν σήμερα να θέλουν να διατηρήσουν εβδομάδα 35 ωρών!!! Ο J. Haberman, γράφει στο βιβλίο του μερικά πολύ χαρακτηριστικά στοιχεία που αφορούν την οικονομική Ένωση και τα λάθη που έγιναν από τις αλλεπάλληλες διευρύνσεις: «Δεν κατορθώθηκε να αξιοποιηθεί το πρόβλημα της διεύρυνσης ως μοχλός για την επεξεργασία βαθυτέρων διαρθρωτικών προβλημάτων. Πρόκειται εδώ: α. Για την αναντιστοιχία ανάμεσα στην πυκνή οικονομική και μάλλον χαλαρή συνάρθρωση αφενός και β. Για το δημοκρατικό έλλειμμα στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων των Βρυξελλών αφετέρου. Τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. δεν κράτησαν τις ουσιαστικές αρμοδιότητές τους μόνο στην πολιτική Παιδείας και Πολιτισμού, αλλά και της οικονομικής πολιτικής. Μεταβίβασαν όμως τη νομισματική τους κυριαρχία στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, παραχωρώντας έτσι ένα σημαντικό εργαλείο παρέμβασης. (Σ.Σ.: Κάτι που δεν έκαναν βεβαίως η Αγγλία, η Σουηδία και η Δανία). … Υπάρχει ένα χάσμα μεταξύ της προχωρημένης οικονομικά ολοκλήρωσης και της βραδυπορούσης πολιτικής. Εκεί ακριβώς γίνεται αισθητή η έλλειψη μιας πανευρωπαϊκής αλληλεγγύης των πολιτών. Η εφαρμογή των αποφάσεων των Βρυξελλών αγγίζει το 70% των εθνικών νομοθετικών διαδικασιών, χωρίς τα υλικά αν αυτά εκτίθενται στη δημόσια πολιτική αντιπαράθεση, στους εθνικούς στίβους. Η πυκνότητα των ευρωπαϊκών αποφάσεων, η αδιαφάνεια της γένεσής τους και η αδυναμία των Ευρωπαίων πολιτών να συμμετέχουν σε διαδικασίες λήψης αποφάσεων προκαλούν δυσαρέσκεια στη βάση»,. Αυτά από έναν βαθιά σκεπτόμενο Γερμανό, από έναν Ευρωπαίο. Όμως τι λένε οι Αμερικανοί για την Ευρώπη; Βέβαια μπορεί ένα ταξίδι στην Ευρώπη να είναι πανάκριβο, με το ευρώ στην αναλογία 1,35 δολ., όμως τα αμερικανικά προϊόντα είναι φτηνά, πολύ φτηνά σε σύγκριση με τα ευρωπαϊκά. (Απλά να σκεφτεί κανείς ότι πριν 6 χρόνια, ένας Αμερικανός με 1.000 δολάρια έπαιρνε στην Ελλάδα 300.000 δρχ. και σήμερα εισπράττει περίπου 700 ευρώ). Την 23/3/07 η εφημερίδα «Chicago Tribune» είχε ένα αφιέρωμα για τα 50 χρόνια της Ε.Ε., του δημοσιογράφου Tom Hundley. Με τον τίτλο… «Στη νέα Ευρώπη ο μικρός είναι καλύτερα» γράφει τα εξής ενδιαφέροντα: «Αναμφισβήτητα η ειρήνη στην Ευρώπη ήταν επιτυχία της Ε.Ε. Όμως μια από τις χαρακτηριστικές συνέπειές της ήταν το γεγονός ότι οι Μεγάλες Δυνάμεις έχασαν την λάμψη τους και ότι είναι καλύτερο και ασφαλέστερο να ζει κανείς σε μικρά κράτη. Η Γαλλία μαστίζεται από ανεργία και ανασφάλεια, ενώ πάσχει από το σύνδρομο του… Πολωνού υδραυλικού. Η Γερμανία μπορεί να είναι η κινητήριος οικονομική δύναμη της Ε.Ε. και το ΑΕΠ της να αντιπροσωπεύει το 1/5 του συνολικού ΑΕΠ της Ευρώπης, όμως το «Κατά κεφαλήν εισόδημά» της είναι πλέον χειρότερο από άλλα μικρά κράτη. Π.χ. στην Ιρλανδία είναι 45.135 δολ. (το δεύτερο υψηλότερο μετά το Λουξεμβούργο), ενώ στη Γερμανία είναι πλέον μόνο 32.584 δολ. Και όχι μόνο αυτό. Ο Timothy Ash, ο ιστορικός της Οξφόρδης σημειώνει ότι 7 στα 10 κορυφαία κράτη των Ηνωμένων Εθνών από απόψεως «Δείκτης Ανθρώπινης Ανάπτυξης» (συνολικά η μέτρηση της Υγείας, της Παιδείας, του Μ.Ο. ετών ζωής και τον Κατά κεφαλήν εισοδήματος) είναι μικρά ευρωπαϊκά κράτη: Νορβηγία, Ελβετία, Σουηδία, Ισλανδία, Λουξεμβούργο, Βέλγιο, Ιρλανδία. Και όχι μόνο αυτό. Τα μικρά κράτη δεν ξεκινούν πολέμους, δεν έχουν την αλαζονεία των μεγάλων και η ζωή είναι σαν μια προέκταση της οικογένειας». Και συνεχίζει το άρθρο: «Η Ε.Ε. δεν θα υπήρχε ποτέ χωρίς την οικονομική δύναμη της Γερμανίας και την πολιτική μηχανή της Γαλλίας. Και οι δύο όμως είδαν την Ένωση της Ευρώπης σαν ένα «εργαλείο» με το οποίο θα μεγάλωναν τη δική τους δύναμη. Και υπήρξε μια εποχή, κυρίως μεταξύ 1989 και 2004, όπου φάνηκε ότι η Ευρώπη θα γινόταν οι Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης. Αλλά κάτι άλλαξε. Σήμερα τα μεγάλα κράτη δεν μπορούν να πουν στα μικρά… αυτό θα γίνει. Τότε είναι σίγουρο ότι αυτό δεν θα γίνει. Αυτό που άλλαξε τις σχέσεις, είναι ο πόλεμος στο Ιράκ, όπου Γερμανία και Γαλλία, απέτυχαν να πείσουν τα μικρά κράτη και κυρίως τα εξ Ανατολικής Ευρώπης, να ακολουθήσουν τη δική τους πολιτική, της μη συμμετοχής στον πόλεμο. Όλα αυτά τα μικρά κράτη διάλεξαν καλές σχέσεις με τις ΗΠΑ. Αυτές οι απόψεις του Αμερικανού δημοσιογράφου. Μπορεί το όραμα του Jean Monnet και τον Robert Schuman (αποφυγή ενός νέου πολέμου) να ολοκληρώθηκε όμως το ερώτημα αν η Ε.Ε. γίνει ένα δυνατό Έθνος, με ενιαία πολιτική, παραμένει. Για να ξεπεράσει την κρίση της μέσης ηλικίας θα πρέπει να εντοπίσει την προσοχή της σε σημαντικά ζητήματα. Θα επικαλεστώ πάλι το βιβλίο «Η εποχή των μεταβάσεων» του Jürgen Haberman, όπου γράφει χαρακτηριστικά: «Οι προϋποθέσεις που πρέπει να εκπληρωθούν, για να μπορεί να επεκταθεί ένας τόσο απίθανος σχηματισμός ταυτότητας και πέραν των εθνικών συνόρων είναι: α. Η ανάγκη μιας ευρωπαϊκής κοινωνίας πολιτών β. Η οικοδόμηση μιας Πανευρωπαϊκής δημόσιας σφαίρας και γ. Η δημιουργία μιας πολιτικής κουλτούρας που να μπορούν να τη συμμεριστούν όλοι οι πολίτες της Ε.Ε.». Η Ευρώπη, λοιπόν, βρίσκεται σε κρίση και αντιμετωπίζει ένα δίλημμα: Μεταρρύθμιση και Ανάπτυξη ή Παρακμή και Αποσύνθεση. Στο χέρι των πολιτικών είναι να διαλέξουν το δρόμο, χωρίς όμως να αγνοούν τη γνώμη των πολιτών. Έχουμε ανάγκη από μια Ε.Ε. των πολιτών και όχι των πολιτικών. Κυριακή, 20 Μαΐου 2007 Η ΘΕΣΣΑΛΙΑ